η Ιστορία πίσω από το τραγούδι <Χήρα ν'αλλάξεις τ'όνομα> και το στρατόπεδο Γκαίρλιτς/Goerlitz της Γερμανίας

με οδήγησε το άκουσμα <Μπουρνοβαλιά Μανές 1929 Γιώργος Νοδέος> από το κανάλι στο youtube pankonstantopoulos)




και μετά σε μια παραλλαγή του (όπως λέει Kithara.to Πρόκειται για μια ακόμη εκτέλεση του γνωστού μανέ, ο οποίος εμφανίζεται με ποικιλία παραλλαγών στους στίχους. Η μελωδία είναι γνωστή και από την ηχογράφηση πού έκανε στην Αμερική το 1925 ο Γ. Κατσαρός, με τίτλο "Και γιατί δεν μας το λες"




διαβάζοντας τα σχόλια κάτω από αυτό το το βίντεο (κανάλι Ρεμπέτικα και Αμανέδες) κάποιος αναφέρθηκε στο Ντοκιμαντέρ <Το θαύμα του Goerlitz>,,με κέντρισε αυτό το στοιχείο κι επειδή δεν είχα ιδέα περίι Γκαίρλιτσς,, αρχίζω να ψάχνω .... κι από τη μια πήγαινα στην Ιστορία της εποχής που την είπαν εθνικός διχασμός,, και απ την άλλη στα τραγούδια που διασώθηκαν μέσα από αυτή την αιχμαλωσία των Ελλήνων αξιωματικών στο στρατόπεδο του Γκαίρλιτς: 

βρήκα και διάβασα απο το site Ogdoo.gr  : http://www.ogdoo.gr/epikairotita/mousika-nea/timi-stoys-nekroys-toy-gkairlits-opoy-eg

 

Όπως χαρακτηριστικά αναγράφει o <pankonstantopoulos> που ανέβασε το τραγούδι στο κανάλι του στο youtube: 

«Πρόκειται για την, μέχρι στιγμής, θεωρούμενη πρώτη ηχογράφηση μπουζουκιού στην ιστορία. Μπουζούκι παίζει ο Κώστας Καλαμάρας από την Σύρο. Το τραγούδι ερμηνεύει ο Απόστολος Παπαδιαμάντης από στη Σκιάθο, συγγενής του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Η ηχογράφηση διενεργήθηκε στην πόλη Γκαίρλιτς της Σιλεσίας, στη Γερμανία, τον Ιούλιο του 1917 και την διενήργησε η Βασιλική Πρωσική Φωνογραφική Επιτροπή. Με πρωτοβουλία της Ελληνογερμανικής Εταιρείας και της Ακαδημίας Επιστημών του Βερολίνου κι ενόψει της παρουσίας στο Γκαίρλιτς 7000 περίπου Ελλήνων στρατιωτών, αξιωματικών και χωροφυλάκων (κατόπιν της αμαχητί παράδοσης του Δ΄ΣΣ), επιχειρήθηκε κι υλοποιήθηκε η ηχητικήκαταγραφή όλων των νεολληνικών διαλέκτων και ιδιωμάτων αλλά και τραγουδιών. 

Ηχογραφήθηκαν 72 δίσκοι και οι 7 περιέχουν τραγούδια ένα εκ των οποίων είναι το παρόν, με αριθμό ΡΚ-1004.  Το τραγούδι είναι στο ρυθμό του ΜΠΟΥΡΝΟΒΑΛΙΟΥ ΜΑΝΕ αν και το
ΧΗΡΑ Ν' ΑΛΛΑΞΕΙΣ Τ' ΟΝΟΜΑ είναι ΤΖΙΒΑΕΡΙ ΜΑΝΕΣ.
Η παράδοση ολόκληρου του Δ΄ Σ.Σ. ήταν το αποτέλεσμα της ουδετερόφιλης (στην ουσία Γερμανόφιλης) πολιτικής του βασιλιά Κωνσταντίνου όπου κατόπιν μίας σειράς υποχωρήσεων απέναντι στους Γερμανούς και Βούλγαρους (είχε προηγηθεί η αμαχητί παράδοση του οχυρού Ρούπελ), της ταυτόχρονης σκόπιμης απουσίας όλων των υψηλόβαθμων αξιωματικών του Σώματος, της διακοπής κάθε επικοινωνίας από την Αθήνα, με το Δ΄ Σ.Σ. όπου είχε υποχωρήσει στην Καβάλα και της ταυτόχρονης αδιαλλαξίας και μισαλλοδοξίας των αξιωματικών της Βενιζελικής Εθνικής Άμυνας που συνεργάζονταν με την Αντάντ η οποία είχε καταλάβει τη Θεσσαλονίκη κι εξευτέλιζε κάθε εθνική αξιοπρέπεια στην Αθήνα, οδήγησε τον επικεφαλής Συνταγματάρχη Χατζόπουλο στην παράδοση του στρατού και τη μεταφορά του μαζί με τη χωροφυλακή της Αν. Μακεδονίας, περίπου 7000 μαζί με γυναικόπαιδα στο Γκαίρλιτς ως "φιλοξενούμενοι" του Κάιζερ. Ανάμεσα στους στρατιώτες του Γκαίρλιτς ήταν οι λογοτέχνες Βασίλης Ρώτας και Λέων Κουκουλάς, ο ηθοποιός Βασίλης Αργυρόπουλος κι ο ζωγράφος Παύλος Ροδοκανάκης.
Πληροφορίες και φωτογραφίες άντλησα από το βιβλίο του Γεράσιμου Αλεξάτου "ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΟΥ ΓΚΑΙΡΛΙΤΣ 1916-1919", εκδόσεις Αδελφών Κυριακίδη ΟΕ. Επίσης πληροφορίες για την ηχογράφηση στη σελίδα rebetiko.sealabs.net». - Πηγή: Ogdoo.gr - http://www.ogdoo.gr/epikairotita/mousika-nea/timi-stoys-nekroys-toy-gkairlits-opoy-eg

ψάχνοντας για το βιβλίο και το συγγραφέα βρήκα ένα σχετικό αφιέρωμα και στην ΕΡΤ:

εκπομπή Ανταποκριτές, ΝΕΤ, Σάββατο 11/6/2011

καλοκαίρι 1916 - Ενα χρόνο πριν οι δυνάμεις της Αντάντ είχαν καταλάβει τη Θεσαλλονίκη κι ένα τμήμα της Δυτ.και Κεντρικής Μακεδονίας - Οι Βούλγαροι με τη σύμφωνη γνώμη των συμμάχων τους Γερμανών βρίσκονταν ήδη στην Ανατολική Μακεδονία Το 4ο σώμα του στρατού βρέθηκε εγκλωβισμένο στην Καβάλα,
λέει ο συγγραφέας Γεράσιμος Αλεξάτος στο βίντεο: αναγκάστηκε λοιπόν τότε ο διοικητής Χατζόπουλος προκειμένου ν αποφύγει την βουλγαρική αιχμαλωσία που θα είχε καταστροφικές συνέπειες για το στράτευμα να προτείνει με δική του πρωτοβουλία στον Γερμανό στρατάρχη Χιντεμπούργκ να έρθουν τα στρατεύματα με τον οπλισμό τους στην Γερμανία όσο διαρκούσε ο πόλεμος....

απο περιέργεια και για να διασταυρώσω αυτό το γεγονός άνοιξα τον 13ο τόμο του Γ.Κορδάτου Μεγάλη Ιστορία της Νεώτερης Ελλάδας, και στη σελ. 456 γράφει:

<<όπως είχε γίνει στο Ρούπελ, έτσι και τώρα ο Χατζόπουλος παράδωσε το 4ο σώμα στρατού στους Γερμανούς . Η παράδοση έγινε στις 29 Αυγούστου (11/9). Οι Ελληνες αξιωματικοί και στρατιώτες στάλθηκαν στο Γκαίρλιτς της Γερμανίας και κρατήθηκαν εκεί ως το τέλος του πολέμου.
Την άλλη μέρα 30 Αυγούστου (12/9) ο Βουλγαρικός στρατός μπήκε στην Καβάλα.
Τα γεγονότα αυτά συγκλόνισαν τον Ελληνικό λαό και έφεραν σε απελπιστική θέση το βασιλιά >>
έτσι λοιπόν αναφέρει ο Κορδάτος την αιχμαλωσία;;; διάσωση;;; αυτή.

αυτό λοιπόν ήταν το αποτέλεσμα της αναζήτησής μου για την ιστορία πίσω απ το τραγούδι κι απ την τραγική εκείνη εποχή που βενιζελικοί και βασιλικοί ενδιαφερόντουσαν και μάχονταν οι πρώτοι για τα συμφέροντα των αγγλο-γάλλων και οι δεύτεροι των γερμανών και των συμμάχων τους...

λοιπόν η επισκέψεις Ελλήνων στο Γκαίρλιτς δεν σταματάνε εδώ,,

απο wikipedia.org: Κατά μια παράδοξη ιστορική σύμπτωση, τριάντα περίπου χρόνια αργότερα, τα τραγικά γεγονότα επαναλήφθηκαν. 14.000 πολιτικοί πρόσφυγες, μετά το τέλος του Εμφυλίου Πολέμου στην Ελλάδα (1949), κατέφυγαν στη ίδια ακριβώς πόλη. Το Γκαίρλιτς εν τω μεταξύ είχε διχοτομηθεί (1945), με σύνορο τον ποταμό Νάισε που διασχίζει την πόλη, και οι ανατολικές συνοικίες του είχαν παραχωρηθεί στην Πολωνία με το όνομα Ζγκοζέλετς (Zgorzelec). Έτσι στη χωρισμένη στα δύο πόλη, βρέθηκαν Έλληνες διαφορετικών γενεών -θύματα των δύο μεγάλων συρράξεων του 20ου αιώνα- που για πολλά χρόνια ούτε καν θα υποψιάζονται την ύπαρξη συμπατριωτών τους στην απέναντι όχθη.

και η συνέχεια της εκπομπής Ανταποκριτές στη ΝΕΤ 11/6/2011 

βρήκα επίσης μια πολύ καλή έρευνα και καταγραφή από τον Κ.Ανδρικόπουλο/ Paradoxon

                 Μιά ματιά στο παρελθόν, μιά συμβουλή γιά το μέλλον

 Μιά φορά κι έναν καιρό, πριν 87 ακριβώς χρόνια και κατά την διάρκεια του πρώτου παγκοσμίου πολέμου, το στρατόπεδο συγκέντρωσης του Γκοερλιτς στη Γερμανία «φιλοξενούσε» 6.500 Έλληνες. Εκείνη την εποχή (1915 - 1919), σε πολλά (175) στρατόπεδα συγκέντρωσης αιχμαλώτων, γίνονται ηχογραφήσεις μουσικού και γενικότερα λαογραφικού ενδιαφέροντος σε κυλίνδρους. Την γενική εποπτεία του προγράμματος είχαν ο Καρλ Στουμφ (διευθυντής της Πρωσσικής Επιτροπής Φωνογράφου) και ο Γκεόρκ Σουένεμαν. Το αποτέλεσμα αυτής της δουλειάς μεταφράζεται σήμερα σε περισσότερα από 1000 ηχητικά ντοκουμέντα (Εθνολογικό Μουσείο Βερολίνου).
συνέχεια εδώ http://www.paradoxon.gr/