54o ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ
ΠΑΝΟΡΑΜΑ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΤΑΙΝΙΩΝ (4)Η ΕΛΛΑΔΑ ΠΗΡΕ ΤΟ… ΟΠΛΟ ΤΗΣ!
Να κάθεσαι και να κοιτάς
(Αναδημοσίευση απο την “ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ” ,10/11/2013)
του Αλέξη Ν. Δερμεντζόγλου
dermetzo@otenet.gr
του Αλέξη Ν. Δερμεντζόγλου
dermetzo@otenet.gr
Η Ελλάδα της κρίσης, του μεγάλου σεισμού, η τρομερή ένταση της πλήρους διάλυσης. Και σ’ όλα αυτά τα νοσηρά φαινόμενα πώς αντιδρούν οι πολίτες; Με παθητικότητα, δουλεία, απάθεια ή υπάρχουν κι άλλες περιπτώσεις που τις ανιχνεύουν τα εθνικά φιλμ του 2013;
Από την περασμένη Πέμπτη προβάλλεται σ’ όλη την Ελλάδα Ο εχθρός μου του Κώστα Τσεμπερόπουλου, που, πέραν των διεθνών συμμετοχών του, ετοιμάζεται και για άλλα ταξίδια σε φεστιβάλ του εξωτερικού. Θέτει ένα θέμα καίριο, επίκαιρο και με αμφίσημο προβληματισμό. Τίθεται πλέον απ’ ευθείας το θέμα της αυτοδικίας. Την ίδια ιστορία διαπραγματεύονται η Miss Violence του Αλέξανδρου Αβρανά και το Να κάθεσαι και να κοιτάς του Γιώργου Σερβετά.
Στον Εχθρό μου έχουμε την ιστορία μιας τετραμελούς οικογένειας. Ο καλλιεργημένος επιχειρηματίας πατέρας, ο γιος στα 17 πάει σχολείο και η μικρή κόρη 14 στα 15 επίσης στο σχολείο. Ο πάτερ φαμίλιας περί τα 47 βία 50 έχει και τις ανησυχίες του, είναι κάπως διανοούμενος και ψαγμένος. Θεωρεί πως όλα τα έχει ταχτοποιήσει στη ζωή του και πως διάγει ένα βίο με αρχές και συγκρότηση.
Από την περασμένη Πέμπτη προβάλλεται σ’ όλη την Ελλάδα Ο εχθρός μου του Κώστα Τσεμπερόπουλου, που, πέραν των διεθνών συμμετοχών του, ετοιμάζεται και για άλλα ταξίδια σε φεστιβάλ του εξωτερικού. Θέτει ένα θέμα καίριο, επίκαιρο και με αμφίσημο προβληματισμό. Τίθεται πλέον απ’ ευθείας το θέμα της αυτοδικίας. Την ίδια ιστορία διαπραγματεύονται η Miss Violence του Αλέξανδρου Αβρανά και το Να κάθεσαι και να κοιτάς του Γιώργου Σερβετά.
Στον Εχθρό μου έχουμε την ιστορία μιας τετραμελούς οικογένειας. Ο καλλιεργημένος επιχειρηματίας πατέρας, ο γιος στα 17 πάει σχολείο και η μικρή κόρη 14 στα 15 επίσης στο σχολείο. Ο πάτερ φαμίλιας περί τα 47 βία 50 έχει και τις ανησυχίες του, είναι κάπως διανοούμενος και ψαγμένος. Θεωρεί πως όλα τα έχει ταχτοποιήσει στη ζωή του και πως διάγει ένα βίο με αρχές και συγκρότηση.
«ΧΤΥΠΗΜΑ» ΠΟΥ ΑΠΟΔΟΜΕΙ
Το «χτύπημα» που θα τον αποπροσανατολίσει έρχεται μια νύχτα, όταν εισβάλουν στο σπίτι του ληστές εξ αλλοδαπής: Του τα παίρνουν όλα και βιάζουν την κορούλα. Η ανατροπή θα τον φέρει μ’ ένα πιστόλι στο χέρι να σκοτώνει το βιαστή και εισβολέα μέσα από μια δαιδαλώδη διαδικασία, ενώ μετά φθάνουν αλλεπάλληλες εξελίξεις μαζί με μια παράξενη γνωριμία.
Στο Miss Violence του Αλέξανδρου Αβρανά έχουμε και πάλι μια αυτοδικία στο τέλος. Η μητέρα και γιαγιά δεν αντέχει το χυδαίο και καταπιεστικό σύζυγο και τον σκοτώνει με μαχαίρι.
Στο Να κάθεσαι και να κοιτάς, όταν στο τέλος δύο διαβρωμένοι και χυδαίοι μικροαστοί της επαρχιακής πόλης επιχειρούν να βιάσουν μια αγέρωχη τριανταφεύγα καθηγήτρια, ένας φίλος της αρπάζει την καραμπίνα, τους κοιτά και τους εκτελεί εν ψυχρώ. Και στις τρεις περιπτώσεις η πολιτισμένη κοινωνία και ο νόμος αδυνατούν να κάνουν κάτι.
Το «χτύπημα» που θα τον αποπροσανατολίσει έρχεται μια νύχτα, όταν εισβάλουν στο σπίτι του ληστές εξ αλλοδαπής: Του τα παίρνουν όλα και βιάζουν την κορούλα. Η ανατροπή θα τον φέρει μ’ ένα πιστόλι στο χέρι να σκοτώνει το βιαστή και εισβολέα μέσα από μια δαιδαλώδη διαδικασία, ενώ μετά φθάνουν αλλεπάλληλες εξελίξεις μαζί με μια παράξενη γνωριμία.
Στο Miss Violence του Αλέξανδρου Αβρανά έχουμε και πάλι μια αυτοδικία στο τέλος. Η μητέρα και γιαγιά δεν αντέχει το χυδαίο και καταπιεστικό σύζυγο και τον σκοτώνει με μαχαίρι.
Στο Να κάθεσαι και να κοιτάς, όταν στο τέλος δύο διαβρωμένοι και χυδαίοι μικροαστοί της επαρχιακής πόλης επιχειρούν να βιάσουν μια αγέρωχη τριανταφεύγα καθηγήτρια, ένας φίλος της αρπάζει την καραμπίνα, τους κοιτά και τους εκτελεί εν ψυχρώ. Και στις τρεις περιπτώσεις η πολιτισμένη κοινωνία και ο νόμος αδυνατούν να κάνουν κάτι.
ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΠΡΑΞΙΑ Η … ΑΥΤΟΔΙΚΙΑ
Βρισκόμαστε στη χώρα μας στη σύγχρονη εποχή, όπου η κρίση ιδίως ηθική, ιδεολογική, αξιών έχει διαβρώσει τα πάντα. Μετά την απραξία, λοιπόν, ηΕλλάδα πήρε τ’ όπλο της και η αυτοδικία θριαμβεύει. Ο Γιώργος Τσεμπερόπουλος με μια διερευνητική και ιδιοφυή οξύτητα αναλύει την περίπτωση ενός καλλιεργημένου μεσοαστού. Έχω την εντύπωση πως η οικογένειά του ήταν έτοιμη να διαλυθεί, αλλά απλά συγκρατιόταν από μια ευγενική σύμβαση και εξάρτηση. Το έξωθεν χτύπημα την αποδομεί. Παράλληλα, όλα εμπλέκονται με το κύμα ρατσισμού κατά των ξένων, με τον καθημερινό φασισμό να καιροφυλακτεί. Η οικονομική κρίση δεν έχει ακόμη επηρεάσει τους ήρωες. Αυτό που διάγουν είναι η διαβίωσή τους σε μια κοινωνία αποδιαρθρωμένη, χωρίς ταυτότητα και με πολλές συμβάσεις. Η αυτοδικία δεν κομίζει τη λύση. Αντίθετα, συνεργεί στην αποδόμηση μ’ ένα πολύ ενδιαφέρον, ελλειπτικό τέλος, σημάδι κάθαρσης, αυτογνωσίας ή κάτι άλλο που κανείς δεν γνωρίζει.
Βρισκόμαστε στη χώρα μας στη σύγχρονη εποχή, όπου η κρίση ιδίως ηθική, ιδεολογική, αξιών έχει διαβρώσει τα πάντα. Μετά την απραξία, λοιπόν, ηΕλλάδα πήρε τ’ όπλο της και η αυτοδικία θριαμβεύει. Ο Γιώργος Τσεμπερόπουλος με μια διερευνητική και ιδιοφυή οξύτητα αναλύει την περίπτωση ενός καλλιεργημένου μεσοαστού. Έχω την εντύπωση πως η οικογένειά του ήταν έτοιμη να διαλυθεί, αλλά απλά συγκρατιόταν από μια ευγενική σύμβαση και εξάρτηση. Το έξωθεν χτύπημα την αποδομεί. Παράλληλα, όλα εμπλέκονται με το κύμα ρατσισμού κατά των ξένων, με τον καθημερινό φασισμό να καιροφυλακτεί. Η οικονομική κρίση δεν έχει ακόμη επηρεάσει τους ήρωες. Αυτό που διάγουν είναι η διαβίωσή τους σε μια κοινωνία αποδιαρθρωμένη, χωρίς ταυτότητα και με πολλές συμβάσεις. Η αυτοδικία δεν κομίζει τη λύση. Αντίθετα, συνεργεί στην αποδόμηση μ’ ένα πολύ ενδιαφέρον, ελλειπτικό τέλος, σημάδι κάθαρσης, αυτογνωσίας ή κάτι άλλο που κανείς δεν γνωρίζει.
ΕΚΠΟΡΝΕΥΕΙ ΤΟΥΣ ΠΑΝΤΕΣ
miss violence
Στο Miss Violence τα πράγματα είναι ξεκάθαρα και τεχνητά σχηματικά, μια και η μυθοπλασία ξεφεύγει από το ρεαλισμό και ακουμπά μοντέλα των Μπουνιουέλ, Φερέρι και Ριπστάιν. Ο σούπερ καταπιεστής πάτερ φαμίλιας είναι αιμομίκτης, εκπορνεύει τους πάντες και τα πάντα, είναι τυπικά ένας φιλήσυχος μικροαστός, αλλά κατά βάση και φασίστας και εκμαυλιστής, εκφράζοντας την πολιτική κατάσταση στη χώρα. Ως εκ τούτου η υπνωτισμένη Ελλάδα τον εκτελεί εν ψυχρώ σ’ ένα έξοχο φιλμ, μακριά όμως από τον καθημερινό ρεαλισμό τουΕχθρού μου.
Στο Να κάθεσαι και να κοιτάς ο Γιώργος Σερβετάς ασχολείται με τη ζωή σε μια μικρή, ελληνική, επαρχιακή πόλη, που θα μπορούσε να ήταν η οποιαδήποτε. Εδώ ο καθημερινός φασισμός έχει θεριέψει και ταυτίζεται με την κρατική πολιτική: Απάθεια, σεξ πληρωμένο ή όχι, δουλεία, ανία, ποτό, βία, τσαμπουκάς, χυδαιότητα.
Στο Να κάθεσαι και να κοιτάς ο Γιώργος Σερβετάς ασχολείται με τη ζωή σε μια μικρή, ελληνική, επαρχιακή πόλη, που θα μπορούσε να ήταν η οποιαδήποτε. Εδώ ο καθημερινός φασισμός έχει θεριέψει και ταυτίζεται με την κρατική πολιτική: Απάθεια, σεξ πληρωμένο ή όχι, δουλεία, ανία, ποτό, βία, τσαμπουκάς, χυδαιότητα.
Ο εχθρός μου
Η ΝΕΑ ΓΕΝΙΑ ΠΟΥ ΑΝΤΙΣΤΕΚΕΤΑΙ
Η τριαντάρα καθηγήτρια των αγγλικών που αντιστέκεται σ’ όλη αυτή τη χυδαιότητα εκφράζει όχι μόνο τη νέα γενιά, αλλά και τις νέες αντιλήψεις της ηθικής, τις αξίες, τη συμμετοχή στα κοινά. Η σύγκρουση αναπόφευκτη, είναι κατά βάση όχι ατομική αλλά πολιτική, ιδεολογική και φθάνουμε στη ρήξη. Η καραμπίνα του τέλους που θα πυροβολήσει δεν κομίζει λύσεις αλλά είναι σημείο αυτού που έγραψα: Η Ελλάδα πήρε τ’ όπλο της και παράτησε την παθητικότητα. Η διαφοροποίηση αυτής της ταινίας σε σχέση με τον Εχθρό μου είναι χαρακτηριστική: Ο ήρωας της ταινίας του Γιώργου Τσεμπερόπουλου, αν και αξιόλογος, στρέφεται προς το δίκιο των όπλων, τα πρόσωπα των άλλων φιλμ επιλέγουν τη λύση της αυτοδικίας ως άρση της καταπίεσης. Άλλο το αδιέξοδο του ήρωα του Εχθρού μου, που ολισθαίνει στη βία και άλλη η κατάσταση των δύο προσώπων των άλλων φιλμ, που δρουν κατά της έξωθεν ιδεολογικής πίεσης. Και τα τρία φιλμ είναι πολιτικά και τα τρία δείχνουν μια Ελλάδα που πήρε τ’ όπλο της. Προσοχή, λοιπόν.
Η τριαντάρα καθηγήτρια των αγγλικών που αντιστέκεται σ’ όλη αυτή τη χυδαιότητα εκφράζει όχι μόνο τη νέα γενιά, αλλά και τις νέες αντιλήψεις της ηθικής, τις αξίες, τη συμμετοχή στα κοινά. Η σύγκρουση αναπόφευκτη, είναι κατά βάση όχι ατομική αλλά πολιτική, ιδεολογική και φθάνουμε στη ρήξη. Η καραμπίνα του τέλους που θα πυροβολήσει δεν κομίζει λύσεις αλλά είναι σημείο αυτού που έγραψα: Η Ελλάδα πήρε τ’ όπλο της και παράτησε την παθητικότητα. Η διαφοροποίηση αυτής της ταινίας σε σχέση με τον Εχθρό μου είναι χαρακτηριστική: Ο ήρωας της ταινίας του Γιώργου Τσεμπερόπουλου, αν και αξιόλογος, στρέφεται προς το δίκιο των όπλων, τα πρόσωπα των άλλων φιλμ επιλέγουν τη λύση της αυτοδικίας ως άρση της καταπίεσης. Άλλο το αδιέξοδο του ήρωα του Εχθρού μου, που ολισθαίνει στη βία και άλλη η κατάσταση των δύο προσώπων των άλλων φιλμ, που δρουν κατά της έξωθεν ιδεολογικής πίεσης. Και τα τρία φιλμ είναι πολιτικά και τα τρία δείχνουν μια Ελλάδα που πήρε τ’ όπλο της. Προσοχή, λοιπόν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου