"Η Δε Γυνή Να Φοβείται τον Ανδρα" σκηνοθεσία Γιώργος Τζαβέλλας μουσική Κώστας Καπνίσης

Η ταινια ειναι μια γλυκοπικρη ηθογραφια που αποπειραται με συνεπεια και σεβασμο να ζωντανεψει την Ελληνικη κοινωνια της γοητευτικης δεκαετιας του 60. Ο δημιουργος επιθυμει να θιξει τα κακως κειμενα της καταπιεστικης – καμια φορα σε βαθμο ανηλεη- κοινωνιας αλλα ταυτοχρονα δεν ξεχνα να υμνησει, κατα καποιον τροπο, την γλυκα που χαρακτηριζε τις ανθρωπινες σχεσεις εκεινη την εποχη της αθωοτητας.

Η ταινια ειναι μια απο τις πιο αξιες ηθογραφιες (ενα ειδος στο οποιο ο ελληνικος κινηματογραφος διακριθηκε) που γυριστηκαν ποτε. Συχνα αυτο δεν ειναι ευκολο να διαγνωσθει καθως στη συνειδηση μας ολες οι ελληνικες ταινιες αντιμετωπιζονται ειτε ως απολυτες κωμωδιες ειτε ως τραβηγμενα μελοδραματα. Λοιπον, αυτη δεν ειναι τιποτα απο τα δυο. Διαθετει ενα λεπτο χιουμορ που προκαλει εως και το γελιο ομως στον αντιποδα συναντουμε σχεδον σπαρακτικες φιγουρες της διπλανης πορτας που αναζητουν την ευτυχια μεσα απο τα πιο απλα πραγματα και δεν καταφερνουν παντοτε να την κατακτησουν.

Η υποθεση αφορα τον κ. Αντωνη Κοκοβικο, εναν μαλλον στρυφνο χαρακτηρα που αρνειται να «στεφανωθει» την κ. Ελενη, συντροφο της ζωης του για δεκα ολοκληρα χρονια. Η «παρανομη» συμβιωση τους προκαλει την κοινωνικη κατακραυγη και την καθημερινη ταπεινωση της κ. Ελενης που θεωρειται «παστρικια» και «σπιτωμενη» απο τον περιγυρο της. Απλα γεγονοτα της καθημερινης ζωης και ενας θανατος, που παντοτε μας κινητοποιει συγκλονιστικα, οδηγουν τον Αντωνακη να παρει την αποφαση να παντρευτει την κ. Ελενη. Ο γαμος πραγματοποιειται και αρχιζουν αμεσως τα προβληματα διοτι και οι δυο θεωρουν οτι αλλαζουν οι ρολοι και τα δικαιωματα τους. Η γυναικεια επανασταση σκονταφτει στον ανδρικο εγωισμο και συντομα οδηγουνται στον χωρισμο.

Ο Γιωργος Τζαβελας (υπερασπιζοντας τον τιτλο του auteur) γραφει το σεναριο και σκηνοθετει μια ταινια διαμαντι. Ειναι φανερο οτι εχει εντρυφησει στον ιταλικο κινηματογραφο που του διδαξε τελικα οτι η απλοτητα, η καθημερινοτητα, η απεικονιση της ζωης των χαμηλοτερων κοινωνικων και οικονομικων στρωματων ειναι τα συστατικα που κανουν μια ταινια να μιλησει στην καρδια του απλου θεατη και τον οδηγησουν σε μια ταυτιση με τους ηρωες. Το μωσαϊκο των χαρακτηρων που παρουσιαζει ειναι εκπληκτικο. Ολοι κατεχουν τον χρονο που αρμοζει στην ταινια και σε 100 λεπτα μας συστηνει σχεδον ολοκληρωμενα την μεταβατικη κοινωνια του 60. Χαρακτηριστικοι και με βαρυτητα για το τελικο συνολο ολοι οι ρολοι ακομη και αυτοι της μιας ατακας η και της καμιας (βλ. ο φανταρος φιλος της υπηρετριας). Θα προσπαθησω να σχολιασω αυτες τις δευτερευουσες φιγουρες κυριως διοτι θεωρω οτι ειναι μια απο τις ελαχιστες κινηματογραφικες περιπτωσεις οπου οι ρολοι – χαρακτηριστικοι τυποι χρησιμοποιουνται ως βασικα δομικα στοιχεια προκειμενου να συντεθει ενα συνολο, που στην προκειμενη περιπτωση ειναι μια ολοκληρη κοινωνια. Κατ’ αρχας οι φιλοι του Αντωνακη ειναι αντιπροσωπευτικοι τυποι νεοελληνα της εποχης και πρεσβευουν επαγγελματικα τουλαχιστον, τον αντικειμενικο ποθο του Ελληνα: Ο στρατιωτικος (που τα λεει τσεκουρατα οταν ειναι μακρια απο την γυναικα του), ο φαρμακοποιος (με τα καβουρια στις τσεπες), ο δικηγορος (με την ατελειωτη φλυαρια που εξοντωνει την υπομονη των μετρημενων στα λογια φιλων του) και ο δημοσιος υπαλληλος του Υπουργειου (αυτο και αν ειναι αντικειμενικος ποθος). Οι ρολοι ερμηνευμενοι θαυμασια απο τους Σταυρο Ξενιδη, τον Νασος Κεδρακας και τον Δημητρης Καλιβωκας λειτουργουν σαν χορος αρχαιου δραματος γυρω απο τον Αντωνακη.

Υποστηρικτικοι, επικριτικοι, λιγο κουτσομποληδες, φιλοτιμοι αποτελουν τον αντιλογο σ’ οτι πιστευει ο Αντωνακης και καθε φορα του εκφραζουν την αντιθεση η και την συμπαθεια τους, ολοι μαζι σε μια προσπαθεια να βαλλουν την συνειδηση του και να τον ωθησουν και στην δικη του ευτυχια ( που απορρεει και μεσα απο την κοινωνικη αποδοχη). Απο κει και περα, οι γυναικες των φιλων του Αντωνακη, η στριμμενη κ. Παπαμητρου που με τις προσβολες της δινει μια «κλωτσια» στην εξελιξη της υποθεσης αναγκαζοντας και αυτη με τον τροπο της τον Αντωνακη να σκεφτει τον γαμο, ο κακομοιρης αντρας της κ. Παπαμητρου, η υπηρετρια ( αγαπημενη μου Κατερινα Γωγου!), ο αχαΐρευτος (και χαριτωμενα αθυροστομος) αδελφος της Ελενιτσας, ο εργατης που γκρεμιζει το σπιτι της Πλακας (και που εν αγνοια του λειτουργει σχεδον ως «απο μηχανης θεος» στην τελικη σκηνη), ο αστυνομικος (ο Αντωνοπουλος σε φοβερα νιατα!) που ερχεται να κανει παρατηρηση στην κ. Ελενιτσα, ο χασαπης, η γυναικα του (ρολοι της μιας ατακας), η συζυγος του Μιχαλακη που τον θρηνει, ολοι αποτελουν κομματια του «παζλ» και ολοι υπηρετουν με αγαπη και συνεπεια το οραμα του σκηνοθετη. Η αναπαρασταση αυτης της μικρογειτονιας και η κριτικη παρουσιαση αυτου του μικροκοσμου ειναι σχεδον τελεια απο καθε αποψη.

Σημαντικο ρολο κατεχει στο φιλμ η κ. Δεσπω Διαμαντιδου. Καταλυτικη παρουσια, φοβερη υποκριτικη δυναμη, η Μπεμπεκα της καταφερνει να ειναι ταυτοχρονα μια γυναικουλα με εστιασμενο το ενδιαφερον της στον «καφε» οπως αλλωστε απαιτουσε ο ρολος, χωρις ομως να χανει τον αερα της κυριας που ουτως η αλλιως την χαρακτηριζει. Επιπλεον, αποτελει μια εκλαϊκευμενη και ξεκαρδιστικη εκδοχη φεμινιστριας, ειδος που τοτε αρχισε να ευδοκιμει στην Ελλαδα.

Ο Γιωργος Κωνσταντινου ερμηνευει τον καλυτερο ρολο της καριερας του. Σε αυτον τον ρολο θελω να τον θυμαμαι και μονο για αυτον τον ρολο τον αγαπαω. Ως κ. Κοκοβικος ειναι καταπληκτικος. Οι τονοι του ανεβοκατεβαινουν διαρκως και αυτο το πραγματοποιει με τετοια δεινοτητα που το φιλμ διαθετει σχεδον και το στοιχειο του σασπενς (τι θα κανει τωρα ο Αντωνακης;). Η χημεια του με την Μαρω Κοντου ειναι εκει. Ακομη και τις στιγμες που την αποπαιρνει (οπως στη σκηνη με την λατερνα) η λατρεια που της εχει ειναι ευδιακριτη μεσα στα θυμωμενα ματια του. Καταφερνει να αποδωσει αυτον τον συνθετο ρολο χρησιμοποιωντας ολα τα στοιχεια που τον απαρτιζουν αλλα ταυτοχρονα προβαλλοντας τα και στον θεατη. Ετσι ο χαρακτηρας του Αντωνακη οσο και αν μας ξαφνιαζει ειναι προσιτος και προσφερεται για αναλυση. Τα κινητρα του και οι διαθεσεις του ειναι εμφανεις.

Στη Μαρω Κοντου, φοβισμενη κυρια Ελενη, εξαγριωμενη και διεκδικητικη κυρια Κοκοβικου, παρεχεται η δυνατοτητα να ερμηνευσει εναν απο τους πιο ολοκληρωμενους ρολους της καριερας της και να βγαλει στην επιφανεια ενα μικρο μερος, πιστευω, της υποκριτικης της γκαμας. Ο τροπος που τσαλακωνει τον εαυτο της αυτη η γυναικαρα και μετατρεπεται σε ενα φοβισμενο ποντικακι για να ξεδιπλωσει την προσωπικοτητα της στο δευτερο μισο του φιλμ παντοτε με μαγευει. Ιδιαιτερως δε, με γοητευει ο τροπος που χειριζεται την ενταση της φωνης της καθ’ ολη την διαρκεια των εξελιξεων. Εκμεταλλευεται ολα τα εκφραστικα μεσα που διαθετει και πιστεψτε με ειναι απεριοριστα.

Η σκηνοθεσια του Τζαβελα ειναι περαν κριτικης ειδικα για τα ελληνικα δεδομενα. Το flash back του ειναι πετυχημενο και λειτουργικο, τα εξωτερικα πλανα ειναι θαυμασια, η γειτονια της Πλακας μας κανει να αισθανθουμε μια ζεστασια, η καμερα του ειναι οικεια και μας «εγκαθιστα» στην πραγματικοτητα στο σπιτι των ηρωων.

Το φιλμ ταξιδεψε στο εξωτερικο πηρε εξαιρετικες κριτικες και ο Τζαβελας απεσπασε βραβειο σκηνοθεσιας στο φεστιβαλ του Σικαγο.

H ταινια ειναι ενα καλλιτεχνικο δημιουργημα που μιλαει στην καρδια μας και αυτο ισως δικαιολογει και το γεγονος οτι μπορουμε να τη βλεπουμε ξανα και ξανα χωρις να τη βαριομαστε. Σε καθε «αναγνωση» της ταινιας ταυτιζομαστε και με εναν αλλο ρολο και ο τροπος που τακτοποιουνται ολα στο τελος ειναι ανακουφιστικος και σε καμια περιπτωση μελο.

Η ταινια αξιζει να μνημονευεται διεθνως και θεωρω οτι μονο το γεγονος οτι προερχεται απο την Ελλαδιτσα μας την εχει εμποδισει μεχρι τωρα. Σε καθε περιπτωση ξαναδειτε την και προσπαθηστε να διακρινετε την ομορφια της ψυχης της και το μεγαλειο του ταλεντου του δημιουργου της. (πηγή Cine.gr Αλκηστις Χαρσουλη)